Borsa İstanbul ile NYSE Euronext ile Londra'da ortak bir opsiyon piyasası açacak-Yılmaz Parlar

 

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Başkanı İbrahim Turhan, Borsa İstanbul ile NYSE Euronext ile Londra'da ortak bir opsiyon piyasası açacağını belirterek, ''İlk defa Borsa İstanbul kendi menkul kıymetlerine yurt dışında bir pazar açıyor ve tezgah üstü piyasada gerçekleşen bu işlemlerin organize bir piyasa çerçevesinde alınıp satılmasına olanak sağlayan platform oluşturuyor'' dedi. Turhan, İMKB'de düzenlenen basın toplantısında yaptığı konuşmada, kamuoyunun bir süredir merakla beklediği tek pay senetlerine dayalı Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) ile ilgili bir açıklamada bulunacağını belirterek, 29 Ağustos tarihinde SPK'nın verdiği lisans ile VİOP'un hazırlık çalışmalarını başlattıklarını, zaten borsanın teknik açıdan tam anlamıyla hazır olduğunu kaydetti. O günden bugüne de işlem ayrıntılarının belirlenmesi ve üyelerin, yani aracı kurumların hazırlıklarını tamamlanması, gerekli testlerin yapılması, ''middle ofis'' ve ''back ofis'' bağlantılarının sağlıklı bir şekilde işlemesi, Takasbank ve MKK ile bu sürecin entegrasyonu çalışmalarını tamamladıklarını ifade eden Turhan, ''Büyük bir memnuniyetle ifade edebiliyorum ki 21 Aralık'ta piyasamız faaliyete başlayacak. VİP'da 10 tane pay senedimiz dayanak varlık olarak alınacak, üzerine Vadeli İşlem ve Opsiyon sözleşmesi yazılacak. Dayanak pay senetleri Garanti Bankası, İş Bankası, Akbank, Türkiye Vakıflar Bankası, Yapı Kredi Bankası, THY, Ereğli Demirçelik, Sabancı Holding, Turkcell ve Tüpraş olacak'' diye konuştu. Bu pay senetleri üzerine yazılacak opsiyon sözleşmelerinin türünün Amerikan opsiyonu olacağını anlatan Turhan, ''Yani, vadeye kadar olan süre içerisinde herhangi bir anda opsiyonun işleme konulması mümkün olabilecek. Opsiyon sözleşmeleri de vadeli işlem sözleşmeleri de tek pay senetleriyle ilgili fiziki teslimat esasında olacak. Teslimat için de 'T artı 3'; yani işlemin gerçekleşmesini takip eden üçüncü işlem gününü esas alacağız. Biliyorsunuz spot piyasamız T artı 2 mantığıyla çalışıyor. Opsiyon sözleşmesinin ya da vadeli işlem sözleşmesinin açık pozisyon tarafında olan kişiye yükümlülüğünü yerine getirmek için ilave bir gün daha tanımış oluyoruz'' bilgisini verdi. Turhan, işlemlerin dünya örneklerinde olduğu gibi spot piyasa ile birebir aynı zaman diliminde bulunduğuna işaret ederek, ''Saat 09.30-öğleden sonra 17.40 arasında gerçekleşecek. Saat 12.30 ile 14.00 arasında spot piyasada ara olduğu için bu sürede de VİOP'da işlem yapılmayan bölüm olacak ama tek seans mantığıyla çalışacağız'' dedi. -''Her sözleşmeyi 3 vadede işleme açacağız''- Sözleşmelerin büyüklüğünün 100 adet olacağını anlatan Turhan, ''Yani her bir opsiyon sözleşmesi 100 adet pay senedi dayanak varlığı temsil edecek. Vade döngülerimizle ilgili uluslararası kabul edilen uygulama mart, haziran eylül ve aralık aylarında sözleşmelerin vadelenmesi şeklinde oluyor. Türkiye'nin bir yükselen piyasa ekonomisi olduğu gerçeğinden hareketle, yükselen piyasa ekonomilerindeki uygulamaya paralel bir şekilde içinde bulunulan ay, takip eden ay ve takip eden döngü ayı olmak üzere her sözleşmeyi 3 vadede işleme açacağız'' şeklinde konuştu. Turhan, piyasadaki testlerin hemen hemen tamamlandığını vurgulayarak,''Sadece SPK'dan yetki ile ilgili kararı bekliyorduk. Bunu da dün itibariyle piyasaya iletmiş olduk. İlk müracaatlarımızı da almaya başladık'' dedi. -''Borsa İstanbul ile NYSE ortak opsiyon piyasası açacak''- Turhan, bu toplantıyı NYSE Euronext ile birlikte yapmasının sebebini de şöyle anlattı: ''İStanbul'da bizim VİOP'u açmamızın bir ay sonrasında NYSE Liffe ile kendi faaliyet alanlarını kapsayacak (İngiltere, Fransa, Hollanda, Portekiz, Belçika) şekilde münhasırlık hakkı verecek, bunun dışındaki bölgelerde de bu ticareti yapma izni verecek bir ortak girişimde bulunuyoruz. Borsa İstanbul ile NYSE Londra'da ortak bir opsiyon piyasası açıyor. Bu, İstanbul'da işlem gören pay senetleri üzerinden yapılacak. Bu Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmelerini birlikte oluşturacağız, alışverişini yapacağız. Ayrıca, SPK'dan da İMKB endeksleri üzerine de opsiyon sözleşmeleri yapma yetkisini almış bulunuyoruz. Kısa bir süre içerisinde endeks opsiyonlarını da işleme alacağız. Sonra da İMKB endeksleri üzerinde yazılacak vadeli işlemler ve opsiyon sözleşmeleri de NYSE ile birlikte Londra'da alınıp satılmaya başlayacak. Bu anlaşmanın süresini şimdilik 1 yıl olacak şekilde düşündük. Umuyorum ki çok daha uzun bir süre iş birliğimiz devam eder.'' -Tezgah üstü piyasa yerine yurt dışında organize piyasa- İstanbul'da alınıp satılan menkul kıymetleri için yurt dışında tezgah üstü piyasada büyük bir hacim gerçekleştiğini dile getiren Turhan, ''Genellikle bizim piyasalarımızla ilgili işlemler yurt dışında organize olmayan piyasalarda yapılırdı, şimdi ilk defa Borsa İstanbul kendi menkul kıymetlerine yurt dışında bir pazar açıyor ve tezgah üstü piyasada gerçekleşen bu işlemlerin organize bir piyasa çerçevesinde alınıp satılmasına olanak sağlayan platform oluşturuyor. Bu Türkiye ekonomisinin, sermaye piyasanın, Borsa İstanbul'un kazancını arttıracak bir şey. G-20'nin, Finansal İstikrar Kurulu'nun 2007-2008 Kuzey Atlantik krizinin başından beri her vesileyle vurguladığı tezgah üstü piyasalardaki türev işlemlerin mutlaka organize piyasalara kaydırılmasını, teşvik edilmesini desteklenmesini isteyen yaklaşıma da uyumludur'' değerlendirmesini yaptı. -''Gelirler iki kurum arasında paylaşılacak''- Turhan, Borsa İstanbul ile NYSE Liffe arasında yapılan sözleşme sonucunda pay senetleri üzerinde vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden hem İstanbul'da hem de Londra'da elde edilecek gelirlerin iki kurum tarafından anlaşılan oranda paylaşılacağını da sözlerine ekledi.

NYSE Euronext Başkan Yardımcısı Roland Bellegarde, Borsa İstanbul ile NYSE Liffe'ın Londra'da ortak bir opsiyon piyasası oluşturmasına ilişkin, ''2013 Ocak ayında, belki de Ocak ayının sonunda türev sözleşmeleri, İMKB 30 Endeksinde işlem gören pay senetleri ve İMKB 30 Endesksine dayalı Vadeli İşlem ve Opsiyon sözleşmesi her iki borsada da işlem görecek'' dedi.
Bellegarde, Borsa İstanbul ile NYSE Euronext'in Avrupa Türev Ürünler Piyasası olan NYSE Liffe'ın Londra'da ortak bir opsiyon piyasasını açmasına ilişkin düzenlenen basın toplantısında yaptığı konuşmada, pay senetleri ve türev işlemleri açısından bunun çok önemli bir iş birliği olduğunu belirtti.
Piyasaları bir araya getirme anlamında sorumluluğun yerine getirildiğini ve geniş bir yatırımcı kitlesine ulaşıldığını kaydeden Bellegarde, uluslararası ve yerel yatırımcılara ulaşmanın önemine işaret etti.
Bellegarde, ''Bunu yaparken birbirimize rakip değil, ortağız. Bu, uzun vadede oluşturmaya çalıştığımız iş birliğinin ilk adımıdır. Bu piyasa son derece büyük bir potansiyel taşımaktadır. Her açıdan harika bir piyasa. Özellikle pay senetleri, türevler anlamında hem yerel hem uluslararası yatırımcılara yönelik muhteşem fırsatlar sunan bir piyasa'' diye konuştu.
Bu iki şirketin bir araya gelmesiyle Borsa İstanbul ile NYSE Liffe güçlerini birleştirdiğini ifade eden Bellegarde, ''Aslında bunu yaparak, bu piyasayı geliştirme anlamında birlikte çalışacağımızı gösteriyoruz. Kendi tarafımızdan 2013 Ocak ayında, belki de Ocak ayının sonunda türev sözleşmeleri, İMKB 30 Endeksinde işlem gören pay senetleri ve İMKB 30 Endesksine dayalı Vadeli İşlem ve Opsiyon sözleşmesi her iki borsada da işlem görecek'' bilgisini verdi.
İMKB 30 Endeksindeki şirketlerin, paylara dayalı esnek pay vadeli işlem sözleşmeleri ile standart ve esnek pay opsiyon sözleşmeleri de işlem görebileceğini dile getiren Bellegarde, sözlerini şöyle tamamladı:
''Buradaki likiditeyi arttıracak. Bunun özellikle İstanbul Finans Merkezi açısından bakıldığından da çok önemli bir adım olduğunu görüyoruz. Yani sadece yerel yatırımcılar değil. Ama yerel ve uluslararası yatırımcılar arasında bağın kurulması da çok önemli. 2013'ün başında da bireysel paylarda değil, İMKB 30 Endeksinde de işlemler başlayacak. Sadece türevlerde değil, bütün aktif sınıfların da aynı zamanda geliştirme, büyüme anlamında çok büyük katkılarda bulunacağımızı düşünüyoruz. Çok mutluyuz ve gurur duyuyoruz.''
Konuşmaların ardından İMKB Başkanı İbrahim Turhan ile Bellegarde, Borsa İstanbul ile NYSE Liffe iş birliği sözleşmesini imzaladı.
-Sözleşme içeriği-
İMKB ve NYSE Euronext'in Avrupa Türev Ürünler piyasası olan NYSE Liffe, İMKB 30 Endeksinde yer alan pay senetleri ve İMKB 30 Endeksine dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri her iki borsada da işlem görecek.
Yeni sözleşmeler yıl sonundan önce İMKB'de, 2013 yılının ilk çeyreğinde ise NYSE Liffe'ın faaliyet gösterdiği ülkelerde işlem görmeye başlayacak.
İMKB 30 Endeksi kapsamındaki şirketlerin paylarına dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri İMKB ve NYSE Life emir defterinde işlem görecek. İMKB 30 Endeksindeki pay senetlerinin türev işlemlerinin yanı sıra İMKB 30 Endeksi üzerine de türev sözleşmeler her iki borsada işleme açılacak.
yilmazparlar@yahoo.com